Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Mehmet Büyükekşi, ligde geride kalan iki haftadaki hakem performanslarının başarılı olduğunu belirterek, federasyon olarak kurmak istedikleri sistemin doğru yolda çalışmaya başladığını gösterdiğini söyledi.
Merkez Hakem Kurulu Ağustos ayı eğitim semineri TFF’nin Riva Hasan Doğan Milli Takımlar ve Kamp Tesisleri’nde gerçekleştirildi.
TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, MHK Başkanı Sabri Çelik ve TFF’nin yeni MHK danışmanı Hugh Dallas’ın da katılımıyla yapılan seminerde, hakemlere ve basın mensuplarına seslendi.
Seminerde açılış konuşmasını yapan TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, sözlerine 2022-23 futbol sezonunun Türk futbolunun tüm paydaşlarına hayırlı olmasını temenni ederek başlarken, ”Tüm sporcularımıza ve hakemlerimize sağlıklı ve başarılı bir sezon diliyorum. Bugün MHK başkanımız sayın Sabri Çelik ve UEFA hakem kurulu başkan yardımcısı aynı zamanda TFF’nin yeni MHK Danışmanı Hugh Dallas ile birlikte önemli bir seminerimizi geliştirmek üzere burada toplanmış bulunuyoruz.” dedi.
Futbol Federasyonu’nun yeni MHK Danışmanı Sayın Hugh Dallas’ın Bolu’da gerçekleştirilen ilk hakem eğitim seminerine rahatsızlığı nedeniyle uzaktan bağlantı ile katılmak zorunda kaldığını hatırlatan Mehmet Büyükekşi, ”Bu vesileyle kendisine bir kez daha geçmiş olsun dileklerimi iletiyor ve aramıza hoş geldiniz diyorum” dedi.
TFF’nin yeni MHK Danışmanı ve eğitmeni Hugh Dallas’ın Bolu’da gerçekleştirilen ilk seminere rahatsızlığı nedeniyle uzaktan bağlantı ile katılmak zorunda kaldığını hatırlatan Büyükekşi, ”Bugün aramızda kendisine bir kez daha hoş geldiniz diyorum. Hugh Dallas global futbol dünyasında önemli bir yeri olan ve danışmanımız olmasından da büyük gurur duyduğumuz bir futbol adamı.” ifadelerini kullandı.
Başkan Ekşioğlu, Hugh Dallas’ı tanıttı
Hugh Dallas’ı tanımayanlar olabileceğini belirterek, hakem dünyasının ünlü ismi hakkında bilgiler veren TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi sözlerini şöyle sürdürdü: ”Birkaç cümle ile onu sizlere tanıtmak istiyorum. Hugh Dallas 1988 yılında o zamanki Kupa Galipleri Kupası’nda ilk uluslararası maçını yönetmiş, son derece önemli bir hakem eğitmeni. Sonrasında 1996 yılında ABD’de gerçekleştirilen 1996 Yaz Olimpiyatları’yla başlayarak 1998 ve 2002 Dün ya Kupaları ve 2000 yılı Avrupa Şampiyonası gibi futbolun global anlamda en üst düzey seviyedeki organizasyonlarında başarıyla hakemlik yapmıştır. Kendisi faal futbol hakemliğini bıraktıktan sonra da UEFA Hakem Komitelerinde görev alarak Avrupa futbolunun en üst merciinde önemli roller üstlenmiştir. ”2019 yılından bu yana da UEFA Hakem Komitesi Başkan yardımcılığı görevini sürdürmektedir. Ben İngilizce ona, ”Welcome to are family Hugh” diye tekrar buradan, onun dilinden seslenmek istiyorum.”
”Her şey çok açık, anlaşılır ve şeffaf olacak”
Gerek adaylık döneminde gerekse göreve geldikleri ilk günden bu yana TFF olarak ana amaçlarından birinin Süper Lig marka değerini yukarıya taşımak, sahadaki futbolun ve Fair-Play’in konuşulduğu, izleyenlerin zevk aldığı bir futbol atmosferi oluşturmak için yola çıktıklarını belirterek, ”Bunu gerçekleştirmek içinde futbolun en önemli unsurlarından biri hakemlerimizle ilgili düzenlemeleri iyileştirme ve geliştirme çalışmalarıyla işe başladık. Vaadimiz düzgün işleyen, akıllardaki soru işaretlerini kaldıracak, futbolseverlerin güvenini kazanacak, itiraz edenlerin bile itimat edecek bir sistem kurmaktı. Bunun içinde hakem hem kendi tecrübemiz, hem de tüm paydaşlarımızın katkılarıyla kaliteli ve sürdürülebilir bir futbol standardı oluşturmak için kolları sıvadık. Halihazırda çalışan bu sistem bugünden yarına hep daha iyi olacak. Bu bir süreç ve hepimizin sabrına ihtiyaç var ama çok yakında bugün tartışma konusu olan birçok şey ölçülebilir, ispatlanabilir... Bugün yapılan veriler sayesinde ortadan kalkacak her şey çok açık, anlaşılır ve şeffaf olacak. Böylece hepimiz futbolun güzelliklerinin çok daha fazla hakem hatalarının da çok daha az konuşulduğu bir ortamı yakalamış olacağız.” diye konuştu.
”VAR-hakem konuşmalarını fayda odaklı diyaloğa dönüştürdük”
Federasyon olarak yaptıkları en önemli iyileştirmelerden birinin VAR ile ilgili olduğunu kaydeden Büyükekşi, ”Biliyorsunuz, dünyadaki en iyi altyapılarından birine sahip olduğumuz VAR, teknik olanaklarımızı da bu yıl daha da güçlendirdik. Saha ve VAR hakemlerimizi birbirinden ayırdık. Hakem VAR iletişimini uluslararası VAR protokolünde belirtildiği gibi asgari düzeye indirip sadece fayda odaklı diyaloğa dönüştürdük. Böylece minimum müdahale maksimum fayda diyebileceğimiz yapı tasarladık.” ifadelerini kullandı.
”Şu hakemi istiyoruz, yok bu hakemi istemiyoruz çağrıları bizde kesinlikle karşılık bulmaz”
Kurmaya çalıştıkları yapının ligin ilk 2 haftasında yüksek bir verimlilik ile işlemesinin de doğru yolda olduklarının en güzel kanıtı olduğunun altını çizen TFF Başkanı Büyükekşi sözlerini söyle sürdürdü:
”Diğer yandan hakem atamalarını kişisel insiyatiflerin tümüyle dışına çıkaran dijital atama sistemimizi hayata geçirdik. Ligin ilk haftasında bu yana tüm hakem atamalarımız sayısal gözlemci raporlarının sisteme girilmesine istinaden algoritamanın yaptığı değerlendirme neticesinde gerçekleştiriliyor. Hakem atamaları federasyonumuzda ya da MHK’da bulunan kişilerin inisiyatifleriyle değil, dijital sistem tarafından algoritmatik değerlendirmelere göre gerçekleşiyor. Altını çizmek istiyorum. Kişisel atama yapılmıyor, algoritmatik olarak yapılıyor bu atamalar. Bunu kamuoyu tarafından kesinlikle doğru olarak bilinmesini istiyoruz. ’Şu hakemi istiyoruz, yok bu hakemi istemiyoruz’ şeklindeki çağrılar bizde kesinlikle karşılık bulmaz arkadaşlar. Böyle bir şey yok. Bizim sistemimiz bunlara izin vermiyor. Sistemin tam istenilen düzeyde çalışması için mümkün olduğu kadar çok veriye ihtiyacımız var. Daha çok maç oynandıkça, daha fazla analiz mümkün olacak daha fazla elimizde big data dediğimiz veri olacak.”
”Herkesin desteğine ve sabrına ihtiyacımız var”
Henüz ligde 2. haftanın geride kaldığını hatırlatan Mehmet Büyükekşi, ”Bu güzel sisteme biraz zaman tanımanızı ve güvenmenizi sizlerden rica ediyorum. Futbolun geleceği için çok önemli bir adım atıyoruz. Herkesin desteğine ve sabrına ihtiyacımız var. Ayrıca sistemin gelişimine her açıdan desteklemek için İstanbul Üniversitesi ile işbirliği protokolü imzaladık. Hakemlerimiz için kişilik değerlendirme ve yetenek geliştirme programlarını başlattık. Hakemlerimizin Bolu’da yapılan testlerinin sonuçlarını üniversite hocalarımız ile birlikte değerlendiriyoruz. Bu sonuçlar üzerinden hakemlerimizin performanslarını en üst düzeye çıkarmak için bireysel eğitimlere de hep beraber başlıyoruz. Hakemlerimizin bireysel gelişmelerine bu yolla katkı sağlarken bir yandan da yetenekleri dünyaca malum ve şu anda aramızda b ulunan Hugh Dallas gibi çok deneyimli isimlerle uzun soluklu işbirliklerini yapıyoruz. Tüm bunlarla birlikte Süper Lig hakem havuzumuzu genişletmek için de yeni bir çalışma başlattık. Buna göre 1. lig hakemlerimizden dijital hakem atama sisteminde uyguladığımız kriterlerimize uyan hakemleriz de önümüzdeki günlerde Süper Lig listemize dahil etmek istiyoruz.” dedi.
”Elele verirsek çok daha iyi bir futbol performansı yaşayacağız”
Hakemlerin karar kalitesini artırmak, hakemlerin değil, oyunun konuşulduğu bir futbol oluşturmak için bu çok yönlü çalışmaları yürütürken tüm kulüp başkanlarının, yöneticilerden, teknik direktörlerden ve futbolculardan hakemlerimizle ilgili açıklamalarında anlayış ve daha nazik bir eleştiri lisanı ve sabır rica ediyorum diyen Büyükekşi, ”Arkadaşlar sabır. Çünkü bu sürecin sonunda hepimiz el ele verirsek çok daha iyi bir futbol performansı birlikte yaşayacağız.” şeklinde konuştu.
”Biz sizlere güveniyoruz, sizler de bize güvenin”
Süper Lig’in marka değerini mutlaka artırmalarını gerektiğinin altını çizerek, ”Bunun içinde oyunumuzun kalitesini yukarıya doğru taşımamız gerekiyor. Geçtiğimiz 2 haftanın performans değerlendirmesi biraz sonra sizlerle birlikte burada yapacağız. Ben hakemlerimize çok teşekkür ediyorum. Hakemlerin eğitim seminerinden başarılı çıkmasını istiyoruz. Biz sizlere güveniyoruz, sizler de bize güvenin. Hakemlerimizin bu konudaki performansı bizim açımızdan çok önemli.” diye konuştu.
Süper Lig tarihinde ilk kez hakem performansları her hafta ekranda değerlendirilecek
TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, Süper Lig’in 4. haftasından itibaren MHK Başkanvekili Murat Ilgaz ile MHK Hakem Danışmanı Hugh Dallas’ın, her hafta salı günü yayıncı kuruluşla belirlenen bir saatte haftanın hakem performanslarını görüntülü olarak değerlendireceklerini açıkladı.
Hakemlerin ilk iki hafta performansı değerlendirildi
Büyükekşi’nin konuşmasının ardından Süper Lig’de hakemlerin ilk iki hafta performansı, MHK Başkan Yardımcısı Murat Ilgaz, MHK Danışmanı Hugh Dallas ve TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi tarafından değerlendirildi.
Hugh Dallas’tan Beşiktaş-Alanyaspor maçı hakem performansı yorumu
MHK Danışmanı Hugh Dallas, Alanyaspor - Beşiktaş karşılaşmasının hakemi Yasin Kol’un performansıyla ilgili soruya, ”Bahsettiğiniz maç bugünkü toplantıda da gündeme geldi. Maçtaki pozisyonları izledik. Evet, daha iyi hale getirebilmesi gereken şeylere hepimiz fikir birliğine vardık. Ama dediğim gibi hakemlikte mükemmele ulaşmak son derece zordur. Biz durmaksızın çalışacağız, hep daha iyiyi hedefleyeceğiz ve hataları minimize etmeye gayret edeceğiz.” dedi.
”Yapay zeka 7-8 ay sürer dediler, ilk haftaya yetiştirdik”
Göreve geleli 60 gün olduğunu ve bunun da 10 gününün bayram tatiline denk geldiğini kaydeden TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, ”50 gün. Yapay zeka konusunu hemen gündemimize aldık. 7-8 ay sürer dediler bize. Biz çok hızlı şekilde ilk maça yetiştirmek için çalıştılar ve şu anda Süper Lig’de uygulanıyor bu. Süper Lig ve 1. Lig’de uygulanıyor.” dedi.
”Bu web sayfası bize yakışmıyor, değiştireceğiz”
Kişisel verilerin korunması gerekçesiyle önceki TFF yönetimi döneminde başlayan uygulama nedeniyle TFF’nin web sitesinde hakemler ve gözlemcilere ait bilgilerin yer almamasıyla ilgili soruya Büyükekşi, ”Bir tane web sayfamız var, onu da değiştiriyoruz. Bu web sayfası bize yakışmıyor. Hakem ve gözlemci bilgileriyle ilgili bizden önceki yönetim zamanında bir danışman avukat vasıtasıyla Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında bir karar alınmış, bu bizim de gündemimizde. Biz kişisel veri olmayan önümüzdeki hafta yönetim kurulu toplantımızda bu konuyu gündemimize alacağız, gerek hakem gerek gözlemci kişisel veri olmayan bilgilere kamuoyuyla paylaşacağız. Biz şeffaf olacağız dedik. Bunu mutlaka yapmamız gerek. Hakemlerimizle ilgili geçmişte ulaşabildiğimiz hangi bilgiler varsa, bilgiden kasıt hangi maçı yönetmiş, hangi tarihte yönetmiş, onları da kapsayacak şekilde gözlemcilerimizin de bilgileri yeni web sayfamızda yer alacak.” yanıtını verdi.
”Ofsayt çizgisini çekin, bu gol mü değil mi onun kararını verin”
İki gözlemcili uygulamayla ilgili de değerlendirmelerde Büyükekşi: ”2 gözlemci uygulaması zaten Avrupa’da var. Birisi evden seyrediyor, bir tane de sahada var. VAR odasını sizlerin gözetimine açacağız dedik. Eylül ayında inşallah burada büyük bir şey düzenleyeceğiz, hepinizi davet edeceğiz. Burada VAR odasının gerek 1. Lig için, gerek Süper Lig için sizin izlemenize açacağız. Daha sonra da isteyen basın mensupları, isteyen kulüp başkanları, isteyen teknik direktör randevu alarak bir simülatör gibi hakem olarak sizi oturtacağız oraya oynanmış bir maçı demo yaparak siz değerlendirin. Ofsayt çizgisini çekin, bu gol mü değil mi onun kararını verin, kırmızı kart mı değil mi... Bu deneyimi herkesin yaşamasını istiyoruz. Daha 2. haftadayız. Biraz sabır. Yönetim kurulundaki arkadaşlarımız diyor ki 3 senede çalıştığımızı 1.5 ayda sen bize yaptırdın. Ben artık korkuyorum ki yönetim kurulu üyelerim kaçacak. Böyle bir hummalı çalışmamız var. Eleştirileriniz yapıcı olsun. Her türlü yapıcı eleştire açığız.” ifadelerini kullandı.
”Kulüp başkanlarının söylemleriyle hareket edersek bizim bir görevimiz kalmaz”
Mehmet Büyükekşi, Beşiktaş Kulübü Başkanı Ahmet Nur Çebi’nin Alanyaspor maçının orta hakemi Yasin Kol açıklamasıyla ilgili olarak ise şöyle konuştu:
”Şu hakemi istemiyoruz, bu hakemi istiyoruz’ diye yapılan çağrılar bizde kesinlikle karşılık bulamaz!” sözlerimle ben sayın Çebi’yi kastetmedim. Bunlar eski usul, biz yeni federasyonuz. Biz bunları duymak istemiyoruz, böyle bir şeyi de kabul etmeyiz kesinlikle. Biz kulüp başkanlarının söylemleriyle hareket edersek zaten futbol federasyonun bir görevi kalmaz o zaman. A kulübü derse biz bu hakemi istemiyoruz, B kulübü derse şu hakemi istemiyoruz , C kulübü derse... Ee kim yönetecek maçları? Süper Lig havuzumuzda 25 tane hakem var, 6 tanesi sakatlandı 19 tane. 5-6 tane hakemi 1. Lig’den alacağız. Böyle bir şey yok. Zaten hakemleri MHK atamıyor. Hakemlerin sisteminde şu var. İlk 2 haftada ilk 9 değerlendiriliyor. İlk 9, 2. haftada görev almıyor, hala artan hakem var, 3. haftada genelde 1. hafta alan oldu. Yasin Kol geçen hafta yönetti, bu hafta almadı ama geçen hafta yönetenlerden de kimse almadı. Dolayısıyla olay sadece Yasin Kol’la ilgili bir olay değil.” diye konuştu.
”Hakemler iyiyse para kazanacak, kötüyse para kaybedecek”
Hakemlerin bir sistem çerçevesinde, sistemdeki 40 kritere göre, yapay zeka tarafından atamasının yapıldığını bir kez daha dile getiren Büyükekşi, ”Bu hakemi şu takım istemiyor, bunu ayıralım diğerine vermeyelim diye bir şey yok. Her takımın ağırlık puanı var, FIFA hakemi var, FIFA olmayan hakem var. Hepsinin puanları var. Ona göre sistem atama yapıyor. Bizim getirdiğimiz bir sistem daha var. Hakemlerimizin performansını hem maddi olarak hem de manevi olarak değerlendiriyoruz. Eğer performansı iyiyse maddi olarak da daha fazla para kazanacaklar, kötüyse de maddi olarak para kaybedecekler.” dedi.
”Hakemle ilgili biz konuşacağız. Hatalıysa hatalı, değilse değil diyeceğiz”
4, haftadan itibaren her hafta MHK sözcüsü Murat Ilgaz ile MHK Danışmanı Hugh Dallas’ın televizyona çıkıp tek tek maçları değerlendireceklerini, başkanlar ile teknik direktörlerin de kendi özeleştirilerini yaparak hakemlerle ilgili konuşmamaları gerektiğini vurgulayan Büyükekşi, ”Hakemle ilgili biz konuşacağız. Biz derken sözcümüz konuşacak. Hatalıysa hatalı yönetti diyeceğiz, hatalı değilse bu hakemimiz çok güzel yönetti diyeceğiz. Futbol federasyonunda daha önce oluşturulan bir kurul var, Fair-Play Kurulu. Bu kurula bu zamana kadar atama yapılmamış, 9 kişilik bir kurul. Başkan artı 8 kişi. Bu 9 kişilik kurula atama yapıyoruz. En başarılı futbolcu her ay, en başarılı teknik direktör, en başarılı takım, en centilmen oyuncu, en centilmen taraftar... Bunların hepsini açıklayacağız ayrıca maddi olarak ödül vereceğiz. Biz açıklamayacağız, o kurul açıklayacak. Kurulda belki deneyimli, tecrübeli ve herkesin itibar ettiği bir gazeteci olacak. Profesör hoca olacak, kadınlar olacak. Toplumun itibar ettiği kişiler olacak. Süper Lig hesabımızı açtık. Rezerv Lig var. Biraz sabır. Destek olursak daha iyi hale getireceğiz.” şeklinde konuştu.
Murat Ilgaz: ”Hakemlere çok fazla taciz ve mobbing var”
MHK Başkan Başkan Vekili ve Sözcüsü Murat Ilgaz, Alanyaspor-Beşiktaş maçının hakemi Yasin Kol’un performansıyla ilgili soruya, ”Bazı maçları incelediğimizde bazı minör hatalarla karşılaştık. Özellikle bu sabah yaptığımız değerlendirmede Türkiye’de sarı kartların çok kolay çıktığı ve kolay çıkan bu sarı kartların da devamında sorunlar yarattığını tespit ettik. Sadece bunlar değil aynı zamanda çok fazla taciz ve mobbing var hakemlere. Aynı oyuncular Avrupa’da daha değişik tutumdayken Türkiye’de daha değişik tutumda oluyorlar. Biz bunu ilk 2 haftada tespit ettikten sonra özellikle mobbing konusunda hakemlerin yaptırımı daha güçlü davranmasını istedik. 3. konu teknik heyetlerin olması gerektiğinden biraz daha fazla hararetli olduğunu gördük. Bununla ilgili de hakemleri uyardık. Bir tane maçta ilk sarı kartın biraz ucuz çıkması sebebiyle 2. sarı karttan ihraç edilmesi tartışılır hale geldi. Bizim hakemlere her zaman sarı kartla ilgili söylediğimiz şey şudur. Sarı kartlar elinizde her an patlayacak birer el bombası gibidir. Hakemin verdiği çok önemli 2 karar ver, 2 penaltı. Bunların ikisi de doğruydu. Fakat bir şekilde maç içerisindeki standardı tutturamaması, birazcık ilk haftanın verdiği tedirginlikle istediğimiz seviyede maçı tamamlayamadı. Biz de kendisine bu sabah ve diğer hakemlere çünkü her bir hakem diğerlerinin yaptığı hatadan da tecrübe kazanmak zorunda. Mutlaka her şey sizin başınıza gelecek diye söz konusu değil. Çok fazla sarı kart gösterildiğini, bunun azaltılması gerekildiğini özellikle vurguladık.” değerlendirmesinde bulundu.
”Yasin Kol maçı istediğimiz seviyede tamamlayamadı”
Yasin Kol’un Alanyaspor-Beşiktaş karşılaşmasında çok önemli iki karar verdiğini belirten Ilgaz, ”2 penaltı. Bunların ikisi de doğruydu. Fakat bir şekilde maç içerisindeki standardı tutturamaması, birazcık ilk haftanın verdiği tedirginlikle istediğimiz seviyede maçı tamamlayamadı. Biz de kendisine bu sabah ve diğer hakemlere... Çünkü her bir hakem diğerlerinin yaptığı hatadan da tecrübe kazanmak zorunda. Çok fazla sarı kart gösterildiğini, bunun azaltılması gerekildiğini özellikle vurguladık.” şeklinde konuştu.
”Yasin Kol dinlenecek, sırası geldiğinde de maç alacak”
Yasin Kol’un ne zaman görev alacağıyla ilgili soruya ise Murat Ilgaz, ”Yasin Kol’un gözlemci raporları çok tatmin edici değil, elbette eksikleri doğrultusunda 2 tane gözlemci notu da bizim kabul edilebilir dediğimizin birazcık dışında, buna paralel olarak dinlenecek ve sırası geldiğinde de maç alacak.” cevabını verdi.
